Gigabit ve Gigabyte Sözcükleri Nasıl Okunur

Giga sözcüğü eski Yunanca “dev” sözünden türemiş ve günümüze gelmiştir. Zaten İngilizce “giant” (dev) sözünün de kökeni aynıdır. Ancak “dev” veya “devasa” gibi anlamlara sahip olan “giant” sözcüğü İngilizce’de “caayınt” şeklinde okunurken aynı kökten gelmesine rağmen İngilizce’de “giga” sözü aynen yazıldığı gibi “giga” şeklinde okunur.

Dolayısıyla anadili İngilizce olanlar ve başta Amerikalılar ve İngilizler “gigabyte” sözcüğünü yazıldığı gibi “gigabayt” ; “gigabit” sözcüğünü de yine aynen yazıldığı gibi “gigabit” şeklinde okur. Hal böyleyken Türkiye’de neden herkes bu sözcükleri kolay bir şekilde yazıldığı gibi değil de zorlama şekilde “cigabit” veya “cigabayt” şeklinde okuyor anlamak mümkün değil.

Giga Sözcüğünün Türkiye Yanlış Okunması

Bu konuda da ironik bir anım var doğrusu. Bir elektronik mağazasında satın almayı düşündüğüm bir bilgisayar konusunda satış müdürü ile detaylı şekilde konuşurken sık sık “gigabayt” dediğimi fark eden müdür aklınca beni bu terimlerden anlamıyor sanıp beni düzeltmek için “cigabayt” demişti. Ben ısrarla “gigabayt” deyince müdür aklı sıra bana sözcüğü ve telaffuzu öğretmeye kalkıp “efendim biz ona cigabayt” diyoruz demişti. Ben de “eğer öyle diyorsanız yanlış diyorsunuz, o sözcük ‘gigabayt’ diye okunur” demiştim. Ancak bu yanlış telaffuz o kadar kanıksanmış ki müdürün ikna olması için internetten sesli bir sözlük açıp kendisine o sözcüğün İngilizce okunuşunu dinletmek zorunda kalmıştım.

Bu yanlış telaffuz o kadar yayılmış durumda ki TV ve radyolardaki reklamlarda bile hala “cigabayt” deniyor. Bu yanlış telaffuzun düzeltilmesi için TDK’dan sonra ilk görev medyaya düşüyor. Eğer onlar da yanlışta ısrarcı olursa halk bu sözcüklerin doğru telaffuzunu nasıl öğrenecek acaba? Medyanın bu sözcükleri doğru telaffuz etmesi gerekir ki yanlışlık bir an önce düzelsin.

Bu arada şunu da belirteyim, anadili İngilizce olan kişilerin “giga” dediğine neden bizim insanımızın “ciga” dediği konusunda bir teorim var: bilgisayar parçaları ve dolayısıyla bilgisayar terimlerinin ilk defa Türkiye’ye geldiği 90’lı yılların başında İngilizcesi pek iyi olmayan bazı kişilerin yaptığı yanlış telaffuzun yavaş yavaş yayıldığı ve kanıksandığı düşüncesindeyim. Dolayısıyla giga sözü Türkçe’ye yanlış telaffuz ile girip o şekilde yayıldı diye düşünüyorum. Ancak bu yanlış telaffuzun mutlaka düzeltilmesi gerekir.

Av. İlker Atamer